กาญจนบุรี-พบเจออุโมงค์ ที่หลบภัยญี่ปุ่น. โดยสร้างไว้สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

ภาพ-ข่าว:รักษพล พุ่มพฤกษ์

                วันที่ 31 มีนาคม 2567 ณ.ที่บ้านซองกาเลีย ม.8 ตำบลหนองลู อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เพื่อสำรวจอุโมงค์ที่คาดว่าน่าจะถูกขุดขึ้นมาในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อครั้งที่กองทัพญี่ปุ่น เกณฑ์เชลยศึกและกรรมกร มาสร้างทางรถไฟสายมรณะ(สถานีจากหนองปลาดุ(ไทย)-สถานีตันบูชายัต(พม่า) โดยอุโมงค์ดังกล่าวตั้งอยู่ริมถนนสาย 323 สังขละบุรี – ด่านเจดีย์สามองค์ อยู่บนเนินเขาห่างจากถนนประมาณ 100 เมตร

               โดยอุโมงค์ที่พบมีความกว้างประมาณ 2 เมตร สูงราวประมาณ 200 เซนติเมตร ยาวกว่า 35 เมตร เป็นอุโมงค์ที่เจาะทะลุเนินเขาเพื่อเชื่อมไปยังพื้นที่ด้านหลังซึ่งเป็นพื้นที่ป่าที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ โดยภายในอุโมงค์มีอุณหภูมิที่เย็น อากาศถ่ายเทได้ดี มีลมพัดเย็นสบาย เป็นอุโมงค์ที่ถูกสร้างขึ้นมาโดยมนุษย์(เชลยศึก)เนื่องจากมีร่องรอยการใช้อีเตอร์ ชะแลง และจอบในการขุด ซึ่งอุโมงค์ดังกล่าวยังอยู่ในลักษณะที่ค่อนข้างสมบูรณ์ พบการถล่มของดินเฉพาะบริเวณปากอุโมงค์ทั้ง2ด้านของเนินเขา
                คาดว่าน่าจะใช้เป็นที่หลบภัยสำหรับป้องการการโจมตีทางอากาศในช่วงการก่อสร้างทางรถไฟจากบ้านซองกาเลีย – ด่านเจดีย์สามองค์และน่าจะมีการใช้งานอุโมงค์ในช่วงสงคราม เนื่องจากพบคราบของควันติดอยู่ผนังอุโมงในส่วนที่เจาะผนังเข้าไปสำหรับเป็นที่วางตะเกียง เพื่อเป็นไฟส่องสว่างภายในอุโมงค์ ส่วนหนึ่งที่ทำให้อุโมงค์ยังคงมีความแข็งแรงเนื่องจากการออกแบบการขุดภายในอุโมงค์ให้มีลักษณะคล้ายเสาทุกระยะ 2 เมตรตลอดภายในอุโมงค์ ประกอบกับพื้นดินบริเวณที่ขุดอุโมงค์เป็นชั้นดินดานที่มีความแข็งกว่าดินทั่วไป
                สำหรับทางรถไฟสายมรณะ สร้างขึ้นในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยรัฐบาลญี่ปุ่น ขอยืมเงินจากรัฐบาลไทย จำนวน 4 ล้านบาท การก่อสร้างใช้เวลาในการสร้างเสร็จเพียง 1 ปี ตั้งแต่เดือนตุลาคม พ.ศ. 2485 ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2486 เพื่อใช้เป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ผ่านประเทศพม่า หลังสงครามทางรถไฟบางส่วนถูกรื้อทิ้ง บางส่วนจมอยู่ใต้อ่างเก็บน้ำเขื่อนวชิราลงกรณ์ ทางรถไฟสายนี้ถือเป็นอนุสรณ์ให้รำลึกถึงเหตุการณ์สงครามในครั้งนั้น เนื่องจากน้ำพักน้ำแรงของการบุกเบิกก่อสร้าง เป็นของทหารเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตร ที่กองทัพญี่ปุ่นเกณฑ์มา
                 เหตุที่ทางรถไฟสายนี้ได้ชื่อว่า ทางรถไฟสายมรณะ ก็เพราะว่า ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทัพญี่ปุ่นได้เกณฑ์เชลยศึกฝ่ายพันธมิตร ได้แก่ ทหารอังกฤษ อเมริกัน ออสเตรเลีย ฮอลันดาและนิวซีแลนด์ ประมาณกว่า 60,000 คนรวมทั้งกรรมกรชาวชาวจีน ญวน ชวา มลายู พม่า อินเดีย อีกจำนวนมาก และคนไทยที่ถูกเกณฑ์เป็นทาสอีกนับแสนราย มาก่อสร้างทางรถไฟสายยุทธศาสตร์ เพื่อเป็นเส้นทางผ่านไปสู่ประเทศพม่า เพื่อลำเลียงอาวุธยุทโธปกรณ์ รวมทั้งกำลังพล เพื่อจะไปโจมตีพม่าและอินเดียต่อไป ซึ่งขณะนั้นเป็นดินแดนอาณานิคมของอังกฤษ เส้นทางช่วงหนึ่งจะต้องข้ามแม่น้ำแควใหญ่จึงต้องมีการสร้างสะพานขึ้น การสร้างสะพานและทางรถไฟสายนี้เต็มไปด้วยความยากลำบาก ความทารุณของสงครามและโรคภัยตลอดจนการขาดแคลนอาหาร ทำให้เชลยศึกจำนวนหลายหมื่นคนต้องเสียชีวิตลง ทางรถไฟสายนี้สร้างเสร็จเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2486 และเปิดใช้ เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม ปีเดียวกัน
                 พอหลังสิ้นสุดสงครามรัฐบาลไทยได้จ่ายเงินจำนวน 50 ล้านบาท เพื่อซื้อทางรถไฟสายนี้[1]จากอังกฤษ และทำการซ่อมบำรุงบางส่วนของเส้นทางดังกล่าว เพื่อเปิดการเดินรถตั้งแต่สถานีหนองปลาดุกจนถึงสถานีน้ำตก โดยอยู่ในความดูแลของการรถไฟแห่งประเทศไทยจนถึงปัจจุบัน เส้นทางรถไฟสายนี้เป็นอนุสรณ์ของโลกที่จารึกความโหดร้ายทารุณของสงครามโลกครั้งที่ 2 และเป็นอนุสรณ์แก่ผู้เสียชีวิตในสงครามต่อไป